ABD Donanması’na dev bütçe

Burak Seletuz / 27.06.2025 10:20

ABD Donanması, 2026 yılı için 292,2 milyar Dolar’lık bir bütçe talebinde bulundu.

ABD Donanması, 2026 mali yılı için toplamda 292,2 milyar Dolar’lık bir bütçe talebinde bulundu. Bu bütçenin büyük bir kısmı, savaş gemisi filosunun genişletilmesi ve ortalama yaşı 107 yılı aşan kamu tersanelerinin modernizasyonu için kullanılacak. Bu bağlamda Donanma yetkilileri, Çin’in hızla büyüyen gemi inşa kapasitesi karşısında ABD Donanması’nın üretim ve teslimat takviminde ciddi şekilde geride kaldığını ifade etti.

Defense News tarafından yapılan habere göre talep edilen bütçe, iki ayrı Kongre yasası ile finanse edilecek: 248,9 milyar Dolar’ı temel bütçeden, 43,3 milyar Dolar’ı ise uzlaşı (reconciliation) fonlarından karşılanacak. Ancak bu yöntem, özellikle kritik savunma projelerinin büyük ölçüde tek seferlik uzlaşı fonlarına dayanması nedeniyle Kongre’de her iki partiden de eleştiriler almakta.

Savunma gibi kritik projelerin temel bütçeyle (yani düzenli ve öngörülebilir bir şekilde) değil de, daha geçici ve siyasi olarak tartışmalı olabilen uzlaşı fonlarıyla finanse edilmesi, projelerin istikrarını ve Kongre denetiminin etkinliğini sorgulatmaktadır.

Yalnızca 3 gemi temel bütçede

Donanma’nın 2026 gemi inşa bütçesi toplamda 47,4 milyar Dolar seviyesinde; bunun yalnızca 20,8 milyar Dolar’ı temel bütçeden geliyor. Kalan 26,5 milyar Dolar ise uzlaşı fonlarından sağlanmak isteniyor. Bu kaynak ile 19 savaş gemisinin inşası hedefleniyor.

Ancak temel bütçede yalnızca 3 gemi için kaynak ayrıldı. Bunlar da Columbia sınıfı balistik füze denizaltısı, Virginia sınıfı denizaltı ve bir T-AGOS okyanus gözetleme gemisi. Geri kalan 16 gemi, uzlaşı fonlarına dayanıyor. Bunlar arasında 1 adet Virginia sınıfı denizaltı, 2 adet Arleigh Burke sınıfı muhrip, 1 adet America sınıfı amfibi hücum gemisi, 1 adet San Antonio sınıfı amfibi çıkarma gemisi, 9 adet Orta Sınıf Çıkarma Gemisi (Medium Landing Ship) ve iki filo ikmal gemisi bulunuyor. Dikkat çeken bir diğer unsur ise Constellation sınıfı fırkateynlerin bütçede yer almaması. Donanma yetkilileri, bu programla ilgili kararın henüz yönetim düzeyinde verilmediğini açıkladı.

Breaking Defense tarafından yapılan habere göre Donanma ayrıca tersanelerinin yaşlanma sorununa çözüm bulmak üzere 989 milyon Dolar talep etti. Norfolk (Virginia), Pearl Harbor (Hawaii), Portsmouth (Maine) ve Puget Sound (Washington) kamu tersaneleri, gemi bakım ve onarımı için kritik öneme sahip olmasına karşın artık modern operasyonlara ayak uydurmakta zorlanıyor. Bu kapsamda “Tersane Altyapı Optimizasyon Programı (SIOP)” kapsamında modernizasyon projeleri hayata geçirilecek. Ayrıca denizaltı endüstriyel tabanı için 2,5 milyar Dolar, gemi inşa sanayisinde çalışan ücretleri ve üretkenlik artışları için 2,5 milyar Dolar, Deniz Piyadeleri tesislerinin yenilenmesi için ise 2,2 milyar Dolar’lık bütçe talep edildi.

Uçak ve otonom sistemler de ön planda

Donanma, 2026 yılında 43 adet uçak alımı planlıyor. Bunlar arasında insansız hava araçları (İHA), sabit kanatlı ve döner kanatlı platformlar yer alıyor. Otonom sistemler için de büyük bir bütçe ayrılmış durumda: su üstü sistemler için 203 milyon Dolar, hava araçları için 715 milyon Dolar ve sualtı sistemleri için 668 milyon Dolar talep edildi. Ayrıca, Columbia sınıfı denizaltıların tasarımı ve nükleer tahrik sistemlerinin geliştirilmesi için 312 milyon Dolar, yeni nesil denizaltıların geliştirilmesi için ise 623 milyon Dolar ayrıldı. Bilim ve teknoloji geliştirme projeleri içinse 2,7 milyar Dolar bütçede yer aldı.

Donanma’nın gemi inşası için büyük ölçüde uzlaşı fonlarına güvenmesi, Senato Silahlı Hizmetler Komitesi Başkanı Roger Wicker gibi etkili isimlerin eleştirilerine yol açtı. Wicker, “Bu bütçe yöntemi, Kongre’yi oyuna getirme girişimidir,” diyerek, uzlaşı fonlarının geçici destek olarak tasarlandığını, temel bütçeye alternatif olamayacağını belirtti. Ayrıca uzlaşı fonlarının söz konusu projelerin hangi tarihte sözleşmeye bağlanacağına dair belirsizlik taşıması, gemi inşa sanayiinde istihdam sürekliliğini riske atabilir. Temel bütçenin aksine, uzlaşı fonları yıllara yayılarak kullanılabiliyor ve bu durum üretim planlamasında zorluk yaratıyor.

Kaynak: defenceTurk