Birleşik Krallık, uçak gemilerini uzun menzilli füzeler ve İHA'larla donatacak

Burak Seletuz / 04.06.2025 08:50

Birleşik Krallık, iki adet Queen Elizabeth sınıfı uçak gemisini kapsayan "hibrit hava kanadı" (hybrid air wing) vizyonunu resmen açıkladı.

HMS Queen Elizabeth uçak gemisi

Savunma Bakanlığı'nın yayımladığı Stratejik Savunma Gözden Geçirme belgesine göre, bu gelecek odaklı plan; F-35B savaş uçaklarının yanına hem tek kullanımlık hem de otonom iş birlikçi İHA’lar ile uzun menzilli hassas füzelerin entegrasyonunu içeriyor.

F-35B temel unsur olarak kalıyor, ancak tek başına yeterli değil

Hâlihazırda F-35B'ler, gemilerdeki ana taarruz platformunu oluşturuyor. Ancak 138 adet sipariş sözüne rağmen şimdiye kadar sadece 48 F-35B için kesin sipariş verildi. Uzmanlara göre, iki gemi için tatminkâr bir operasyonel kapasite için 60–70 adet F-35B’ye ihtiyaç var. Bu eksiklik, geçici olarak ABD Deniz Piyadeleri’ne ait F-35B’lerle kapatılıyor.

İngiltere'nin F-35A modeline de ilgi gösterdiği ve konvansiyonel pistli operasyonlar için bu modelin değerlendirildiği belirtiliyor. Ancak F-35A’lar gemiden uçamıyor ve bu durum, uçak gemisi kabiliyetleri açısından zafiyet yaratabilir.

"Hibrit Hava Kanadı" nedir?

Savunma dokümanına göre hibrit hava filosu:

• F-35B mürettebatlı uçaklar
• Otonom iş birlikçi platformlar (ör. loyal wingman tipi İHA'lar)
• Tek kullanımlık saldırı İHA’ları
• Uzun menzilli güdümlü füzeler (muhtemelen seyir veya hipersonik)

gibi bileşenlerden oluşacak. Bu yapının hem maliyeti azaltması hem de operasyonel esnekliği artırması bekleniyor.

İHA entegrasyonu: Project Ark Royal ve Vixen

Royal Navy, İHA entegrasyonu için Project Ark Royal adlı kademeli bir yol haritası izliyor:

• 2023’te Mojave İHA’sının HMS Prince of Wales gemisinde kısa kalkışla test edilmesi
• STOVL'den (kısa kalkış-dikey iniş), STOL → STOBAR → CATOBAR sistemlerine geçiş planı
• Catapult destekli sabit kanatlı insansız uçaklar ve ileride konvansiyonel mürettebatlı uçaklara da yer açılması
• Project Vixen kapsamında daha büyük ve gelişmiş insansız savaş uçakları geliştirme süreci

Ayrıca, daha küçük jet motorlu "tek kullanımlık" İHA'lar için Project Vampire devreye alındı. QinetiQ Banshee gibi sistemlerin bu sınıfta kullanılması hedefleniyor.

Uzun menzilli füze planı

Belgelerde geçen en dikkat çekici ifadelerden biri şu:

“Uçak gemisinden atılabilecek uzun menzilli hassas füzeler, hibrit hava kanadının parçası olmalı.”

Bu, Royal Navy'nin sadece hava gücüne değil, gemi güvertesinden seyir füzesi fırlatma yeteneğine de geçmeyi hedeflediğini gösteriyor. Bu füzeler:

• Tomahawk benzeri olabilir
• Veya Almanya ile geliştirilen 2.000 km menzilli “deep strike” silah sistemiyle bağlantılı olabilir
• Hipersonik füze opsiyonu da teorik olarak gündemde

Füzeler, Rusya'nın Admiral Kuznetsov gemisindeki gibi gemi gövdesine entegre değil; güverte üzeri mobil lançerlerden fırlatılabilir.

Zorluklar ve maliyet

Bu dönüşüm, teknolojik açıdan karmaşık ve maliyetli. Queen Elizabeth sınıfı gemiler:

• CATOBAR operasyonlarına uygun olarak tasarlanmadı
• Açılı iniş pisti bulunmuyor, bu da eşzamanlı kalkış/inişi engelliyor
• Güverte üstünde sabit kanatlı ve İHA sistemlerinin aynı anda yer alma ve idare gereksinimleri çok yüksek

Yeni sistemler için gerekli olan:

• Kalkış/iniş düzenekleri
• İHA komuta ve kontrol altyapısı
• Veri aktarım sistemleri
• Uçuş güvertesi akış planlaması

gibi unsurlar hâlen geliştirilme aşamasında.

Kraliyet Donanması yeni nesil bir taarruz doktrinine hazırlanıyor

Birleşik Krallık, uçak gemilerini sadece savaş uçağı taşıyan platformlar değil, dijital entegre saldırı üsleri haline getirmeyi amaçlıyor. Bu vizyon, F-35B’lerin yanında otonom sistemlerin, jet motorlu İHA’ların ve uzun menzilli füzelerin bir arada çalıştığı yeni nesil bir "taarruz mimarisi" anlamına geliyor.

Ancak bu stratejik evrim, hem teknik hem de mali açıdan ciddi meydan okumalar içeriyor. Buna rağmen Royal Navy, Çin, ABD ve Türkiye gibi ülkelerin İHA taşıyan deniz platformları geliştirme yarışına geç kalmamakta kararlı görünüyor.

Kaynak: gdhDigital