F-35'in motor yükseltmesi gecikecek

Aksel Buzuter / 19.06.2025 10:03

Pentagon’un F-35 savaş uçağı motorunu modernize etme planlarında önemli bir dönüm noktası olan “kritik tasarım incelemesi” (CDR), beklenenden bir yıl ileriye ertelendi.

F-35 Lightning II

Açıklama, motor üreticisi Pratt & Whitney’nin Askeri Motorlar Başkanı Jill Albertelli’den geldi.

Albertelli, Paris Air Show kapsamında yaptığı açıklamada, motor yükseltme programının tasarım aşamasını kapatan CDR sürecinin 2026 ortasına sarktığını belirtti. Bu gecikme, daha önce duyurulan takvime göre bir yıllık kaymaya işaret ediyor. Pratt & Whitney, gecikmenin gerekçesine dair bilgi vermedi.

Modernize edilmiş F135 motorlarının 2029 yılına kadar F-35 filosuna entegre edilmesi planlanıyordu. Ancak Albertelli, bu hedefin hâlâ geçerli olup olmadığını doğrulamaktan kaçındı ve sürecin koordinasyonunun Müşterek Program Ofisi (JPO) tarafından yürütüldüğünü vurguladı.

Teslimatlar etkilenmeyecek

Gecikme, yeni motorun uçak teslimatlarını doğrudan etkilemeyecek olsa da, mevcut F-35’lere yapılacak geri retrofit uygulamalarının zamanlamasında aksamalara yol açabilir. Motor çekirdek yükseltmesi (Engine Core Upgrade – ECU), F-35’in “Block 4” paketiyle birlikte sunulacak gelişmiş sensörler, silah sistemleri ve görev bilgisayarı gibi donanımlar için gerekli ek güç ve soğutma kapasitesini sağlamayı amaçlıyor.

ECU, 2023 yılında ön tasarım incelemesini geçmiş ve Pentagon tarafından yeni bir adaptif motor geliştirmek yerine mevcut motorun yükseltilmesi yoluna gidilmişti.

Ancak Albertelli, uçakta yer alan ve soğutma kapasitesinden sorumlu olan PTMS (Güç ve Termal Yönetim Sistemi) için de yükseltme gerektiğini belirtti. Bu alanda Lockheed Martin, mevcut üretici Honeywell ile RTX arasında rekabet başlattı. Hangi sistem seçilirse seçilsin, bunun ECU tasarımını etkilemeyeceği kaydedildi.

Geleceğin motoru: NGAP programı

F-35 dışındaki projelerde de aktif olan Pratt, Hava Kuvvetleri’nin altıncı nesil savaş uçağı F-47 için geliştirilen NGAP (Yeni Nesil Adaptif Tahrik) programında General Electric ile birlikte çalışıyor. Ocak ayında her iki şirket de 3.5 milyar dolarlık sözleşmeye imza attı. Geliştirme sürecinin 2032’ye kadar sürmesi bekleniyor.

Ancak Pentagon’un 2026 bütçe taslağında NGAP için ayrılan fonun 507 milyon dolardan 330 milyon dolara düşürülmesi, projeye yönelik destek düzeyinde bir yavaşlama sinyali veriyor. Albertelli, bütçe sürecinin henüz erken safhada olduğunu ve Kongre üyeleriyle aktif görüşmeler yürüttüklerini belirtti.

“Tehdit ortamı değişmedi. Biz tam hız çalışıyoruz,” diyerek NGAP programının kararlılıkla sürdürüldüğünü vurguladı.

Kaynak: gdhDigital