Pentagon AUKUS anlaşmasını gözden geçiriyor

Burak Seletuz / 12.06.2025 08:24

Pentagon, ABD, Birleşik Krallık ve Avustralya arasında nükleer enerjili denizaltı teknolojisinin paylaşımını içeren AUKUS anlaşmasını gözden geçirme kararı aldığını açıkladı.

Birleşik Krallık Başbakanı Starmer ve ABD Başkanı Trump

Karar, Kongre’deki Demokrat senatörlerden sert eleştiriler alırken, ABD müttefikleri arasında da tedirginlik yarattı.

Çarşamba günü yapılan resmi açıklamada, bu gözden geçirmenin eski yönetim döneminde başlatılan girişimin, Başkan Trump’ın "Önce Amerika" gündemiyle uyumlu olup olmadığını değerlendirmek amacıyla yapıldığı belirtildi. Pentagon açıklamasında, “Bu inceleme, girişimin mantıklı, Amerika merkezli ölçütleri karşılayıp karşılamadığını belirlemek içindir,” denildi. Ancak sürecin kimler tarafından yürütüldüğü, ne zaman tamamlanacağı ve hangi gerekçelerle başlatıldığına dair net bir bilgi verilmedi.

Üretim sıkıntıları

Savunma Bakanlığı’nın politikalarından sorumlu üst düzey yetkilisi Elbridge Colby, Mart ayındaki onay oturumunda AUKUS konusunda çekincelerini dile getirmişti. Colby, ABD’nin kendi nükleer denizaltı üretimini artırmakta zorlandığını, dolayısıyla Avustralya’ya yeni denizaltılar satmanın ABD donanması için risk teşkil edebileceğini vurgulamıştı.

Öte yandan ABD Kongresi, son savunma bütçelerinde bu alanda üretim kapasitesini artırmak için milyarlarca dolarlık yatırım yapılmasını sağlamıştı. Avustralya da, üretim sürecine destek vermek üzere 3 milyar dolar katkı sözü vermişti.

Avustralya: Her şey yolunda

Avustralya Savunma Bakanı Richard Marles, geçen hafta Singapur’da ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth ile birden fazla kez görüştüğünü belirterek, “AUKUS hakkında kapsamlı şekilde konuştuk, tekrar tekrar açıklama yapma ihtiyacı duymuyoruz,” dedi. Marles, programın “planlandığı şekilde ilerlediğini” vurguladı.

ABD Hint-Pasifik Kuvvetleri Komutanı Amiral Samuel Paparo da Nisan ayında Temsilciler Meclisi'nde verdiği ifadede, AUKUS’un operasyonel açıdan tüm kilometre taşlarını başarıyla geçtiğini ve Hint Okyanusu’nda kurulacak bir denizaltı üssünün Çin’e karşı stratejik üstünlük sağlayacağını söyledi.

Kongre’den sert eleştiriler

Senato Silahlı Hizmetler Komitesi üyeleri olan Demokrat senatörler Tim Kaine ve Jeanne Shaheen, Beyaz Saray’ın AUKUS’un geleceğine dair belirsizlik yaratmasının Çin’in çıkarlarına hizmet ettiğini savundu. Shaheen, “Trump’ın AUKUS’tan vazgeçtiği haberleri Pekin’de alkışlarla karşılanacaktır,” dedi. Kaine ise, “Eğer bu yönetim Çin tehdidini gerçekten ciddiye alıyorsa, müttefiklerimizle iş birliğini güçlendirmeli ve denizaltı sanayimizi daha da geliştirmelidir,” uyarısında bulundu.

İngiltere temkinli yaklaşıyor

İngiltere Büyükelçiliği’nden gelen açıklamada, yeni yönetimlerin büyük ölçekli ortaklıkları gözden geçirmesinin anlaşılır olduğu, aynı sürecin geçen yıl İngiltere tarafından da yapıldığı belirtildi. Avustralya Büyükelçiliği ise konuya ilişkin yorum yapmadı.

AUKUS, sadece denizaltı teknolojisi paylaşımı değil; kuantum bilişim, hipersonik füzeler ve yapay zekâ gibi ileri teknoloji alanlarında üç ülkenin ortak Ar-Ge yürütmesini amaçlayan çok katmanlı bir güvenlik paktı. Pentagon’un inceleme kararı, bu ittifakın uzun vadeli geleceği açısından yeni bir belirsizlik dönemi başlatabilir.

Kaynak: gdhDigital