ABD’den Suudi Arabistan’ın F-35 talebine Çin endişesi

Aksel Buzuter / 14.11.2025 11:28

ABD’li yetkililer, Suudi Arabistan’ın F-35 savaş uçağı talebiyle ilgili ciddi güvenlik kaygıları dile getirdi.

F-35

Pentagon’un hazırladığı istihbarat raporuna göre, satış gerçekleşirse Çin’in Suudi Arabistan üzerinden F-35 teknolojisine erişim sağlamaya çalışabileceği değerlendiriliyor.

Yetkililer, teknolojinin Çin casusluğu ya da Suudi Arabistan–Çin güvenlik işbirliği yoluyla sızma riski taşıdığını vurguluyor. Raporda bu riskler ayrıntılı şekilde analiz edilmiş durumda.

48 adet F-35 için milyarlarca dolarlık paket

Trump yönetimi ile Suudi Arabistan, 48 F-35 satışı içeren milyarlarca dolarlık anlaşmayı sonuçlandırma aşamasına gelmişti. Savunma Bakanı Pete Hegseth’in onayının ardından kurumlar arası inceleme sürecinin başlaması bekleniyordu.

Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın Beyaz Saray’da yapacağı görüşmede, F-35 satışı ve karşılıklı savunma anlaşması ana gündem maddeleri arasında yer alıyor. Suudi Arabistan, hâlihazırda Amerikan silahlarının en büyük müşterisi konumunda.

Suudi Savunma Bakanı Halid bin Selman da yaptığı açıklamada ABD ile stratejik işbirliğini yoğunlaştırmak istediklerini belirtti.

Çin faktörü ve nükleer program kaygısı

ABD, Suudi Arabistan’ın sivil nükleer programına destek talebini de dikkatle değerlendiriyor. Washington’daki tartışmaların merkezinde, bu teknolojinin ileri aşamada askerî amaçlara yönelip yönelmeyeceği sorusu bulunuyor.

Ayrıca, Suudi Arabistan ile Çin arasındaki balistik füze işbirliği de Washington’da uzun süredir endişe yaratıyor. Çin’in Suudi Arabistan’a füze üretim teknolojisi sağladığına dair bilgiler, F-35 satışının güvenlik boyutunu daha da karmaşık hâle getiriyor.

İsrail dengesi: Niteliksel askeri üstünlük kaygısı

F-35 satışıyla ilgili ikinci büyük endişe ise İsrail’in bölgesel askerî üstünlüğünün zarar görmesi olasılığı. ABD yasaları, İsrail’in Orta Doğu’da “niteliksel askerî üstünlüğünü” korumayı şart koşuyor.

İsrail, F-35’i İran’a yönelik operasyonlarda aktif olarak kullanan bölgedeki tek ülke. Bu nedenle, Suudi Arabistan’ın aynı platforma sahip olması, bölgedeki hassas dengeyi değiştirebilir.

BAE’ye yönelik F-35 satışının, Çin’le yakın ilişkiler ve güvenlik riskleri nedeniyle önce askıya alınması, ardından şartların ağır bulunması nedeniyle rafa kalkması, Washington’ın benzer kaygıları tekrar değerlendirdiğini gösteriyor.

Suudi Arabistan’ın füze programı ve Çin işbirliği

ABD’li yetkililer, Suudi Arabistan’ın Çin’den giderek daha gelişmiş balistik füzeler satın aldığını; hatta kendi füze üretim kapasitesini inşa etmeye başladığını belirtiyor. Uydu görüntüleri, krallığın Çin’deki bir test sahasının küçük ölçekli bir kopyasını kurduğunu gösteriyor.

Kaynak: gdhDigital