ABD’den yeni yaptırımlar

Tulu Berke Saz / 14.11.2025 11:46

ABD, İran’ın balistik füze ve İHA üretimini destekleyen çoklu tedarik ağları işleten ve aralarında Türkiye’den şirketlerin de bulunduğu 32 kişi ve kuruluşu hedef aldı. 

ABD Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisi (OFAC), İran, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Türkiye, Çin, Hong Kong, Hindistan, Almanya ve Ukrayna’da bulunan ve İran’ın balistik füze ve insansız hava aracı (İHA) üretimini destekleyen çoklu tedarik ağları işleten 32 kişi ve kuruluşu hedef aldı.

Hazine Bakanlığı Terörizm ve Mali İstihbarat Müsteşarı John K. Hurley, “İran, dünya genelinde finans sistemlerini kullanarak para aklama, nükleer ve konvansiyonel silah programları için bileşen tedarik etme ve terörist vekillerini destekleme faaliyetlerinde bulunuyor. Başkan Trump’ın talimatıyla, İran’a nükleer tehdidini sona erdirmesi için azami baskı uyguluyoruz. Amerika Birleşik Devletleri ayrıca uluslararası toplumun, İran’ın küresel finans sistemine erişimini engellemek için BM’nin İran’a yönelik ani yaptırımlarını tam olarak uygulamasını bekliyor.” dedi.

Ofis tarafından yapılan açıklamada bu ağların Orta Doğu’daki ABD ve müttefiklerinin personeli ile Kızıldeniz’deki ticari gemiler için tehdit oluşturduğu belirtildi. Yeni yaptırımlarla ilgili yapılan açıklamada ise “Bugünkü eylem, ABD hükümetine İran’ın balistik füze programını kısıtlamasını, İran’ın diğer asimetrik ve konvansiyonel silah yeteneklerini geliştirmesini engellemesini, İran’ın nükleer silah sahibi olmasını engellemesini ve İslam Devrim Muhafızları Ordusu’nun (DMO) istikrarsızlaştırıcı faaliyetlerini sürdürdüğü varlıklara ve kaynaklara erişimini engellemesini emreden Ulusal Güvenlik Başkanlık Muhtırası 2’nin ilerletilmesi amacıyla atılıyor.” ifadelerine yer verildi.

Füzeler için kurulan ağ

OFAC’e göre İran, üç kişilik bir girişim etrafında merkezlenen çok uluslu bir tedarik ağı kuruyor. 2023’ten bu yana ortaklık ve ağı, İran Savunma Sanayii Örgütü’nün kimyasal ürünlerin ithalat ve ihracatından sorumlu bir unsuru olan Parchin Chemical Industries (PCI) adına Çin’den balistik füze motoru bileşenlerinin (sodyum klorat, sodyum perklorat ve sebasik asit dahil) tedarikini koordine ediyor. 

Sodyum klorat, Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi (MTCR) kontrollü kimyasal amonyum perklorat üretiminde kullanılan sodyum perklorat üretmek için kullanılmaktadır. Amonyum perklorat, balistik füzelerde yaygın olarak kullanılan katı yakıtlı roket motorlarında kullanılır. Sebasik asit ise İran’ın balistik füze programı için aradığı malzemeler olan reçinelerin ve bazı türleri MTCR tarafından kontrol edilen itici katkı maddelerin üretiminde kullanılır.

Ofise göre bahse konu ortaklık, 2023’teki kuruluşundan bu yana ağı aracılığıyla Çin’den yüzlerce metrik ton füze yakıtı bileşeni tedarik etti. BAE merkezli Marco Klinge (Klinge) ve İran ve Türkiye merkezli Majid Dolatkhah (Dolatkhah), PCI için sodyum klorat, sodyum perklorat ve sebasik asit dahil olmak üzere malzemelerin tedarikini koordine etti ve kolaylaştırdı. Ortaklığın Hindistan ve Çin’den tedarikinden sorumlu olan Klinge ise OFAC tarafından belirlenen China Chlorate Tech Co Limited (CCT) dahil tedarikçiler arasında bağlantı sağladı. Ortaklığın Türkiye’den tedarikinden sorumlu olan Dolatkhah, PCI ve Klinge arasında irtibat görevlisi olarak görev yaptı. İran ve Türkiye merkezli Vahid Qayumi (Qayumi), ortaklığın İran içindeki kimyasal işinden sorumluydu ve PCI ile diğer MVM ortakları arasında irtibat görevlisi olarak hizmet verdi.

İHA parçaları için tedarik ağı

İran Devrim Muhafızları Ordusu’na (IRGC-QF) bağlı olarak çalışan Kimia Part Sivan Şirketi (KIPAS) ve onun yerel iştirakleri PARPO ile ARIAPA’nın İHA parçalarının üretimi, onarımı ve elektronik sistemlerin geliştirilmesinde KIPAS’a sağladığı destek gerekçesiyle yaptırım listesine eklendiği bildirildi. PARPO ve ARIAPA’nın KIPAS’ın İHA montaj faaliyetlerine yüzlerce parça sağlayarak aktif şekilde katkıda bulunduğu; şirket çalışanları Abtahi, Ruhani, Turanlu ve Dolatabadi’nin de KIPAS adına hareket ettikleri gerekçesiyle yaptırıma tabi tutulduğu belirtildi.

OFAC ayrıca, İran’ın Shahed-131 ve Shahed-136 insansız hava araçlarında kullanılan motorları üreten Mado şirketine destek sağlayan Çin merkezli bir tedarik ağını hedef aldı. Çin vatandaşı Ma Jie’nin Mado’nun Çin’deki faaliyetlerini organize ettiği, Çin ve Hong Kong’daki şirketleri üzerinden Mado adına finansal ve lojistik işlemleri yürüttüğü tespit edildi. Ma’nın kontrolündeki Qian Xi Long ve Hin Yun şirketlerinin Türkiye merkezli birçok firmayla yüzbinlerce dolarlık işlem gerçekleştirdiği; bu Türk şirketlerinin de yaptırım mevzuatı kapsamında cezalandırıldığı açıklandı.

Son olarak OFAC, İran Uçak Üretim Sanayi Şirketi’ni (HESA) destekleyen uluslararası bir tedarik ağını yaptırım kapsamına aldı. Ukrayna merkezli paravan şirketler üzerinden HESA’ya havacılık bileşenleri sağlayan Tabibi, Shafiei ve Nejad ile bu firmalar, HESA’ya yönelik teknik ve mali destek sağladıkları gerekçesiyle yaptırıma tabi tutuldu

Türkiye merkezli şirketler şu şekilde sıralandı:

• Arkedya Gıda Tekstil Dış Ticaret Sanayi Limited Şirketi

• Intro Oto Yedek Parça İthalat İhracat Ticaret ve Sanayi Limited Şirketi

• Own Ucar Gıda İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi

• Royal Yapı İnşaat Emlak Gıda ve Tekstil Ürünleri Limited Şirketi

• Loris Turizm Organizasyon İthalat ve İhracat Limited Şirketi

• Özkam Nakliyat Petrol İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi

• Artaş Gümrükleme İthalat İhracat Sinir Ticareti Tekstil Gıda ve Sanayi Ticaret Limited Şirketi

Yaptırım sonuçları

OFAC’ın açıkladığı yaptırımlar kapsamında, belirlenen kişi ve kuruluşların ABD’de bulunan veya ABD vatandaşlarının kontrolündeki tüm mal varlıkları dondurulmuş olup OFAC’a bildirilmesi gerekmekte. Bu kişiler tarafından doğrudan veya dolaylı olarak yüzde 50’den fazla sahip olunan tüm şirketler de aynı şekilde engelleniyor. OFAC lisansı olmadıkça ABD vatandaşlarının bu kişi veya kuruluşlarla herhangi bir işlem yapması da yasaklanmakta. ABD yaptırımlarının ihlali isehem ABD’li hem de yabancı kişi ve kuruluşlar için hukuki ve cezai yaptırımlara yol açmaktadır.

Kaynak: defenceTurk