F-35 Blok 4 modernizasyonu 2031’e ertelendi

Aksel Buzuter / 04.09.2025 18:00

Pentagon, F-35’in Blok 4 modernizasyonunun en erken 2031’de tamamlanacağını öngörüyor. ABD Hükümet Hesap Verebilirlik Ofisi (GAO) tarafından yayımlanan raporda, modernizasyonun hedeflenen takvimden beş yıl gecikeceği belirtildi.

GAO’nun yayımladığı tahmin, Mayıs 2024’te açıklanan 2029 hedefinden iki yıl ileriye taşındı. Rapor, programın yeniden düzenlenmesine rağmen kapsamın başlangıçta öngörülenden daha az yetenek içereceğini ortaya koydu.

Müşterek Program Ofisi, 2023’te çıkarılan Kongre talimatı doğrultusunda Blok 4 modernizasyonu ve Teknoloji Yenileme 3’ü (TR-3) yeni bir alt programa dönüştürüyor. TR-3; silah sistemleri, haberleşme donanımları ve elektronik harp sistemleri gibi donanım ve yazılım yükseltmelerini içeriyor.

Program ofisinin açıklamaları

GAO raporunda, “Program yetkililerine göre yeni Blok 4 ana alt programı daha az yetenek içerecek, takvim gecikmeleri yaşayacak ve program ofisi maliyet tahminini tamamlayana kadar maliyeti belirsiz olacak.” denildi.

“Program, ana alt programını tanımlayan tedarik planlama belgelerini 2025 sonbaharında tamamlamayı bekliyor.” ifadesiyle birlikte, Blok 4 modernizasyonunda nelerin yer alacağının bu tarihte kesinleşeceği bildirildi.

Motor modernizasyonu erteleniyor

Program ofisi, Blok 4 kapsamındaki teknolojilerin tam listesini açıklayamayacağını, ancak F-35’in motoru ve güç yönetim sistemine bağlı değişikliklerin erteleneceğini belirtti. Bunun nedeni, F135 motor çekirdek yükseltmesinin en az 2031’e kadar üretime geçmeyecek olması olarak gösterildi.

GAO, “Blok 4 alt programı motor yükseltmesine bağlı olmayacak olsa da, motor çekirdek yükseltmesindeki gecikmeler Blok 4 sonrası kabiliyetlerin teslimatında daha fazla gecikmeye yol açabilir.” ifadelerini kullandı.

“Mayıs 2024’te, programın 2029’da teslim etmeyi planladığı Blok 4 sonrası kabiliyetlerin ve görev sistemlerinin yeni motor modernizasyonunun gerektireceğini rapor ettik. O tarihten bu yana, bu modernizasyona bağlı olan Blok 4 sonrası kabiliyetlerin teslimat zaman çizelgesi 2033 olarak revize edildi.” denildi.

Maliyet tahmini 2025’te açıklanacak

Blok 4 için 2021’de 16.5 milyar dolar olan maliyetin güncellenmiş tahmininin, GAO’ya göre 2025’in ilerleyen dönemlerinde açıklanması bekleniyor.

GAO, alt programın ABD Savunma Bakanlığı’na maliyet, takvim ve performans hakkında “daha iyi bir görüş sağlayacağını” ve “daha bilinçli kararlar almasına” yardımcı olacağını belirtti.

F-35’in ana yüklenicisi Lockheed Martin, şirketin 2025’te en az 170 adet F-35 teslim etmeyi planladığını açıkladı. Şirket, Blok 4 yeteneklerini sahaya sunmaya devam edeceğini vurgulayarak, “F-35’in göklerdeki eşsiz üstünlüğünü sürdürmesini garanti altına alacağız.” dedi.

Uçak ve motor teslimatlarındaki sürekli gecikmeler

GAO raporuna göre, Lockheed ve Pratt & Whitney üretimde zamanında teslimat konusunda zorluk yaşamaya devam ediyor. Her iki yüklenici de teşvik ödemelerinden gelir elde etmeyi sürdürse de, raporda bunun “uçak ve motorları geç teslim eden yüklenicilerin ödüllendirilmesi” anlamına geldiği ifade edildi.

Lockheed’in 2024’te teslim ettiği 110 adet uçağın tamamı planlanan tarihten sonra teslim edildi. Bu gecikmelerin başlıca nedeni TR-3 programındaki sorunlar oldu. Pratt & Whitney ise 2024’teki 123 adet motor teslimatının tamamını üretim ve tedarik zinciri sorunları nedeniyle geç yaptı. Ancak bu gecikmeler uçak üretimini etkilemedi.

Kaynak: savunmaSanayiSt