İran nükleer yükümlülüklerini yerine getirmedi

12.06.2025 14:33 Burak Seletuz

BM Nükleer Gözlemevi Yönetim Kurulu, İran’ın nükleer yükümlülüklerini yerine getirmediğini resmen tespit etti.

BM Nükleer Gözlemevi Yönetim Kurulu, 12 Haziran Perşembe günü İran’ın 20 yıl aradan sonra ilk kez nükleer yükümlülüklerini yerine getirmediğini resmen tespit etti. Bu bağlamda kurulun raporuna göre İran’ın zenginleştirilmiş uranyum stoku neredeyse silah sınıfına yakın seviyelere geldi. Ayrı bir raporda kurum Tahran’ı acilen rotasını değiştirmeye ve yıllardır sürdürdüğü soruşturmaya uymaya çağırdı.

Defense News tarafından yapılan habere göre bu durum daha fazla gerginliğe yol açabilir ve yılın ilerleyen dönemlerinde Birleşmiş Milletler’in Tahran’a uyguladığı yaptırımların yeniden yürürlüğe girmesi yönünde bir çabayı harekete geçirebilir.

İran ise derhal tepki göstererek, “güvenli bir yerde” yeni bir zenginleştirme tesisi kuracağını ve “diğer tedbirlerin de planlandığını” söyledi. İran Dışişleri Bakanlığı ve İran Atom Enerjisi Örgütü ortak açıklamasında, “İran İslam Cumhuriyeti’nin bu siyasi karara yanıt vermekten başka seçeneği yok.” ifadelerine yer verildi.

İran baskı altında

İran devlet televizyonuna konuşan İran Atom Enerjisi Örgütü sözcüsü, kurumunun Tahran’ın alacağı “spesifik ve etkili” adımlar hakkında derhal Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nı bilgilendirdiğini söyledi. Sözcü Behrouz Kamalvandi, üçüncü bir zenginleştirme tesisinin bulunduğunu açıkladı. Bu kapsamda sözcü konum hakkında ayrıntı vermedi. İran’ın Fordo ve Natanz’da 2 yeraltı tesisi bulunuyor ve İsrail’in bu bölgelere sabotaj düzenlemesinin ardından Natanz yakınlarındaki dağlarda tüneller inşa ediyor.

Taslak karara göre İran, ülkede bulunan beyan edilmemiş çok sayıda lokasyonda beyan edilmemiş nükleer malzeme ve faaliyetler konusunda Ajansa tam ve zamanında iş birliği sağlama yükümlülüğünü 2019’dan bu yana yerine getirmiyor.

Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması’nın bir parçası olan sözde güvenlik yükümlülükleri uyarınca İran, tüm nükleer malzeme ve faaliyetlerini beyan etmek ve kurum müfettişlerinin bunların hiçbirinin barışçıl amaçlar için kullanılmadığını doğrulamalarına izin vermekle yasal olarak yükümlü. Konuyla ilgili olarak taslak kararda kurulun “İran’ın nükleer programının yalnızca barışçıl olduğuna dair güvence sağlayamaması, uluslararası barış ve güvenliğin sağlanmasından sorumlu başlıca organ olan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin yetki alanına giren sorulara yol açıyor.” denildi.

Son olarak oylama, bölgedeki gerginliğin arttığı hassas bir zamanda gerçekleşti. ABD Dışişleri Bakanlığı, Orta Doğu’daki operasyonlar için gerekli görülmeyen kişilerin varlığını azaltacağını duyurdu. Keza ABD Başkanı Donald Trump, müzakerelerin başarısızlıkla sonuçlanması halinde İsrail veya ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine hava saldırıları düzenleyebileceğini söylemişti.

Kaynak: defenceTurk