İspanya, Trump'ın yeni savunma harcama planına karşı çıkıyor

Aksel Buzuter / 25.05.2025 00:00

NATO’nun 2032 yılına kadar tüm üyelerinin GSYİH'nin yüzde 5'ini savunmaya ayırmasını öngören yeni hedefinde, İspanya son büyük engel olarak öne çıkıyor.

İspanya Ordusuna ait bir Leopard 2 tankı

ABD Başkanı Donald Trump’ın bizzat talep ettiği bu hedef, Haziran ayında Brüksel’de yapılacak savunma bakanları toplantısında ilan edilmek isteniyor. Ancak Madrid’in tereddüdü, ittifakın birlik mesajını tehlikeye atıyor.

Trump’ın tehditleri

Trump yönetimi, Avrupa’nın savunma yükünü artırmaması hâlinde ABD’nin koruma garantisinin riske girebileceğini defalarca vurguladı. Haziran ayı başında yapılacak bakanlar toplantısının, bu konuda Trump’a güvence verilmesi ve 24 Haziran’daki Lahey Zirvesi’nde Washington’un güvenlik taahhütlerini yeniden teyit etmesi açısından kritik olduğu ifade ediliyor.

Ancak İspanya, bu hedefe açık destek vermekten kaçınıyor. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, bu hafta Washington’da İspanyol mevkidaşıyla yaptığı görüşmenin ardından “İspanya’ya 5% taahhüdü konusunda müttefikleriyle birlikte hareket etmesi çağrısı yaptım,” dedi.

İspanyol Dışişleri Bakanı José Manuel Albares ise kamuoyuna yaptığı açıklamada “Rubio ile görüşmemizde görüşlerimizi açıkça ortaya koyduk. Yüzde 2 hedefine ulaşmanın büyük bir çaba olduğunu ifade ettim; şu anda tartışmamız gereken konu yüzdeler değil, kabiliyetlerdir,” diyerek doğrudan yanıt vermekten kaçındı.

İspanya ve savunma harcamaları

İspanya, uzun süredir savunma harcamalarında NATO’nun en gerisinde kalan ülkelerden biri konumunda. Başbakan Pedro Sánchez, bu ay içinde ilk kez İspanya’nın 2024 yılı itibarıyla NATO’nun mevcut yüzde 2 hedefine ulaşacağını duyurdu ve 10 milyar euroluk yeni bir savunma yatırım planı açıkladı. Daha önce 2029 öncesinde bu seviyeye ulaşılacağını belirtmişti.

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte tarafından hazırlanan yeni yapıya göre, ülkeler 2032’ye kadar yüzde 3.5’i çekirdek savunma harcamalarına, kalan yüzde 1.5’i ise siber güvenlik ve askeri altyapı gibi tamamlayıcı kalemlere ayıracak.

İspanya Savunma Bakanı Margarita Robles, bu hafta yaptığı açıklamada, “Önemli olan belirli oranlar değil; kabiliyetleri geliştirmek ve görevleri yerine getirmek” diyerek Madrid’in temel yaklaşımını yineledi.

Madrid, NATO, AB ve BM görevlerinde orantısal olarak büyük katkılar sunduğunu, ancak bunların NATO'nun mevcut harcama kriterlerine tam olarak yansımadığını savunuyor.

NATO içindeki durum

NATO içinde hiçbir üye şu anda resmi kriterlere göre GSYİH’sinin yüzde 5’ini savunmaya harcamıyor. Ancak yetkililer, müttefiklerin çoğunun halihazırda yüzde 1.5’i tamamlayıcı alanlara harcadığını, dolayısıyla esas hedefin yüzde 3.5 çekirdek savunma harcaması olduğunu vurguluyor.

ABD’nin NATO Büyükelçisi Matthew Whitaker, bu ay yaptığı açıklamada, “Yüzde 5 bizim sayımız. Müttefiklerimizin savunmaya ciddi yatırım yapmasını bekliyoruz,” diyerek baskının süreceği sinyalini verdi.

Geopolitical Insights adlı düşünce kuruluşunun kurucusu Bernardo Navazo, İspanyol hükümetinin daha yüksek harcamayı kabullendiğini, ancak toplumun geleneksel antimilitarist yapısı nedeniyle kamuoyunu buna hazırlamak için zamana ihtiyaç duyduğunu belirtiyor. Navazo, “İspanya ve İtalya gibi ülkelerde, halkın böyle bir artışı desteklemesi zordur; özellikle de doğrudan bir tehdit algısı yoksa,” dedi.

Eğer Madrid geri adım atar ve hedefi kabul ederse, NATO, 5 Haziran’daki toplantıda 2032’ye kadar olan kademeli artış planını ve teknik detayları masaya yatıracak. Aksi halde, ittifakın birlik görüntüsü yara alabilir ve Trump yönetimiyle gerilim yeniden tırmanabilir.

Kaynak: gdhDigital