Polonya 41 yıldır uçurduğu Su-22’leri emekli etti

Tulu Berke Saz / 15.09.2025 10:15

Polonya Hava Kuvvetleri, ilkini 1984 yılında envanterine aldığı Sovyet döneminden kalan Su-22 Fitter’leri emekli etti. Kanatları ileri-geri hareket eden, dönemin en ikonik uçak modellerinden biri olan Su-22’ler yerini F-35’lere bırakacak.

Bir dönem Varşova Paktı’nın en önemli ülkelerinden biri olan Polonya, Sovyetler Birliği’nden Su-22’lerden 90’ı tek kişilik M4, 20’si de çift işilik Su-22UM3K toplam 110 adet uçak teslim almıştı. Polonya Su-22’leri, ses hızının 1.7 sürate çıkıp alçak irtifadan hedeflerine gidecek ve NATO üslerini vuracaktı.

İlk uçak, 1984 yılının Ağustos ayında teslim edildi. Yaklaşık 2 yıllık süreçte 110 Su-22’nin teslimatı tamamlandı. Polonya’da Piła, Powidz, Mirosławiec ve Świdwin Üslerinde Su-22’ler konuşlandı.

İkonik tasarım

Soba borusunu andıran gövdesi, ileri/geri oynayan kanatları ile Su-22’ler kısa sürede hem uçuran pilotlar, bakım ekipleri, hem de havacılık meraklılarının gözünde ‘ikonik’ bir pozisyona geldi.

Uçak, kanat ve gövdede 10 ayrı istasyona sahipti. Menzili artıran harici yakıt tankları ile birlikte çeşitli bomba ve füzeler taşıyabiliyordu. Ayrıca takılan keşif podları yardımı ile düşman radar ağına yakalanmadan alçak uçup hedefleri fotoğraflayabiliyordu. Bu tür görevlerde Su-22’lee R-60 gibi hava hava füzeleri de takılabiliyordu.

1990’larda değişen dünya

1990’lara gelindiğinde ise dünya çok hızlı bir değişime uğradı. Ne demir perde ülkeleri, ne de Sovyetler Birliği kaldı. Varşova Paktı dağılırken Polonya bir süre sonra NATO’ya girecekti. Elde Su-22’lerle birlikte Mig-29’lar buna rağmen görev yapmaya devam edecekti.

Bir başka kırılım ise 2022’de yaşandı. Rusya ve Ukrayna’nın savaşa girmesinin ardından Polonya bugün tehditi sınırlarında hissediyor. En son yaşanan Rusya’ya ait 4 adet kamikaze drone sisteminin kendi sınırlarına girmesi ve F-16 ile F-35’ler tarafından düşürülmesi de ortamın ne kadar karışık olduğunu ortaya koyuyor.

Modernize edildi

Polonya, Su-22’leri hizmet ömürleri boyunca farklı modernizasyonlardan geçirdi. Uçağa, NATO standart telsiz sistemleri, IFF takıldı. Son modernizasyon 2014’te yapılarak elde kalan 18 adet Su-22M4’ün gövde ömürleri 10 yıl daha uzatıldı. Dış görünüm olarak boyaları da değiştirildi. Eski yeşil-kahverengi kamuflaj yerine düşük görünürlük sağlayan gri ve tonlarına bıraktı.

Su-22’ler, hava kuvvetlerine verilen F-16’lar sonrasında sadece düşman uçağı rolü ile uçuyordu. Hava savunam tatbikatlarında karşı tarafın uçağı olarak boy gösterdi.

Zamanla ekonomik kullanım ömürlerini tamamlamaları, Polonya’nın F-16, Güney Kore’den FA-50 alması, F-35 için verilen siparişlerle birlikte artık Su-22 için emeklilik zamanı gelmişti. Son kalan Su-22 üssü olan Mirosławiec, Baykar tarafından geliştirilen ve Polonya’nın ilk NATO kullanıcısı olduğu TB2 Bayraktar İHA’ların ama üssü haline getiriliyor. Halen üste inşaat çalışmaları sürüyor.

Tören kaza nedeniyle ertelendi

Su-22’lerin emekliliği için özel bir tören planlanmıştı. Bu tören de geçen ay Radom Gösterileri’nde yapılacaktı. Ancak açılıştan bir gün önce Polonya Hava Kuvvetleri’ne ait Tiger Demo F-16’nın düşmesi ve pilotun hayatını kaybetmesi nedeniyle tören ertelendi.

Polonya’nın Su-22 Fitter uçakları, Sovyet döneminden kalma güçlü bir sembol olarak havacılık tarihine geçtiler. Ancak çağın gereksinimlerine ve savunma teknolojilerindeki değişime paralel olarak, yerlerini daha modern sistemlere bırakmaları kaçınılmaz oldu. Polonya havacılığında bir dönem kapandı…

Polonya F-16’sı Radom Air Show eğitim uçuşunda düştü, pilot hayatını kaybetti

Kaynak: tolgaOzbek