Şanghay Zirvesi’nde Türk savunma sanayii de masada olacak

Aksel Buzuter / 30.08.2025 23:00

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Şanghay İşbirliği Teşkilatı 25. Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’ne şeref konuğu olarak katılmak üzere yarın Çin’e hareket edecek.

31 Ağustos ve 1 Eylül 2025 tarihlerinde Çin’in Tiencin şehrinde gerçekleştirilecek zirveye, Şanghay İşbirliği Teşkilatı üyesi; Rusya Federasyonu, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan, Hindistan, Pakistan, İran ve Belarus liderlerinin de katılması bekleniyor. Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Şi Cinping başta olmak üzere diğer mevkidaşlarıyla da ikili görüşmelerde bulunması beklenen Cumhurbaşkanı Erdoğan’a, kurmayları da eşlik edecek.

Zirvede, Çin’in Asya, Avrupa ve Afrika arasında ticaret ve altyapı ağlarını geliştirmeyi amaçlayan dev projesi olan Kuşak ve Yol Girişimi (BRI)’nin de masaya yatırılması bekleniyor. Türkiye, Asya ile Avrupa arasındaki konumu sayesinde bu projede doğal transit merkez olarak yeralıyor.

Edinilen bilgiye göre; Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ile Prof. Dr. Haluk Görgün’ün de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Şanghay ziyaretindeki kurmay kadrosu içerisinde yer alacak. Özellikle Kazakistan, Kırgızistan, Pakistan ve Özbekistan ile gerçekleştirilecek görüşmelerde, ve güvenlik konularının da gündeme alınması bekleniyor.

Asya’da Yükselen Güç: Türk Savunma Sanayii

Türkiye’nin 2019’da başlattığı Yeniden Asya Girişimi’nde, Türk savunma sanayii de aktif rol oynuyor. Türkiye, Asya ülkeleriyle olan köklü ilişkileri sayesinde son dönemde çok ciddi savunma sanayii ihracatı başarılarına imza attı. Şanghay İşbirliği Teşkilatı üyelerinin önemli bir kısmını oluşturan Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Pakistan, Türk SİHA’larının kullanıcıları arasında bulunuyor. Bu ülkelere Türk savunma sanayii tarafından ihraç edilen diğer ürünler arasında; akıllı mühimmatlar, elektro-optik sistemler ve çeşitli elektronik-harp sistemleri de bulunuyor. Yine; Endonezya, Malezya, Bangladeş, Türkmenistan ve Filipinler de Türkiye’den platform bazında savunma sanayii tedariki gerçekleştiren Asya ülkeleri arasında bulunuyor.

Geçmişte savunma sanayii alanında önemli etkileşimlere giren Türkiye ve Çin, bu bölgede savunma sanayii alanında doğal olarak rakip konumunda bulunuyorlar. Birçok Asya ülkesinde tedariki gerçekleştirilen Türk savunma sanayii ürünlerinin selefi, Çin sistemleri. Ayrıca, Çin’in ABD ile girdiği büyük güç rekabeti nedeniyle bölge ülkeleri Çin’i tercih ederek ABD’ye karşılarına almaktan imtina ediyorlar. Tam bu noktada Türkiye bölge ülkeleri arasında iyi bir alternatif olarak öne çıkıyor Ancak bu rekabetin, oldukça saygılı bir şekilde devam ettiğini söylemek mümkün. Özellikle Çin gazeteleri, son 2 yıldır Türk savunma sanayiinin yükselişi hakkında çok sayıda övgü dolu habere imza atıyor.

Çin savunma sanayii sektöründeki şirketlerin artışı

Çin de savunma sanayiinde tıpkı Türkiye’nin son 10 yılda yaşadığına benzer bir süratli dönemden geçiyor. Hemen her gün farklı bir Çin füzesinin veyahut hava aracının görüntüleri ortaya çıkıyor. Bu ürünlere önceden ‘güvenilmez’ gözüyle bakılsa da Pakistan ile Hindistan arasında yaşanan son çatışmalarda Çin savaş uçağı ile hava-hava füzelerinin gösterdiği performans, bu bakış açısını tersi yönünde değiştirdi.

Savunma sanayii alanında Çin, farklı bir strateji güdüyor. Çin’in büyük savunma firmaları artık yalnızca askeri üretici değil, aynı zamanda küresel ölçekte milyarlarca dolarlık ciro yapan teknoloji holdingleri haline geldi. Çin’in savunma sanayi stratejisi, devlet destekli dev şirketlerin, çift kullanımlı teknolojiler üzerinden hem iç pazarı beslemesi hem de dışa dönük agresif ihracat yapması üzerine kurulu. Bu model sayesinde kısa sürede hem ciroda hem de küresel etkide çok hızlı büyüyorlar.

Her geçen gün farklı isimdeki bir Çin savunma sanayii şirketi, dünyanın en büyük savunma sanayii şirketleri listesine adını yazdırıyor. Bu durum tabii ki de Güney Çin Denizi’nde artan gerilim ile doğrudan etkili. ABD, Çin’in savunma sanayiinin bu kadar agresif bir şekilde büyümesini doğal olarak bir tehdit kabul ediyor.

Türkiye’nin NATO üyeliğinden ötürü teknoloji anlamında son dönemde Çin ile bilinen bir iş birliği olmasa da Çinli savunma sanayii şirketleri, Türkiye’de düzenlenen SAHA EXPO ve IDEF gibi savunma sanayii fuarlarına geniş çaplı katılım sağlıyor. Bu durum esasında yukarıda bahsedildiği gibi Çin’in savunma sanayii alanındaki küresel izini büyütme çabalarının bir yansıması. Avrupa’ya ihracat gerçekleştiremeyen, Asya’daki ihracat ayak izi ise her geçen gün küçülen Çin savunma sanayii sektörünün günümüzdeki ana odak noktası ise Afrika Kıtası ve Orta Doğu.

Anıl ŞAHİN

Kaynak: savunmaSanayiSt