Savaş uçağı bakımları cep yakacak

Tulu Berke Saz / 27.05.2025 00:00

Gelişmiş savaş uçakları ve İHA’lar MRO maliyetlerini artırıyor. Küresel pazar 2035’te 111 milyar doları aşarken F-35 harcamaları ise iki kat artacak. 

Danışmanlık firması Oliver Wyman’ın yayımladığı yeni bir çalışmaya göre, gelişmiş savaş uçaklarının askeri filolarda daha fazla yer alması nedeniyle dünya genelinde askeri uçakların bakım, onarım ve revizyon (MRO) maliyetlerinin önümüzdeki yıllarda ciddi şekilde artması bekleniyor. Raporda, küresel MRO pazarının büyümesinin 2035 yılına kadar devam edeceği vurgulanıyor.

2025 yılı itibarıyla askeri uçaklar için küresel MRO pazarının yaklaşık 97 milyar dolar büyüklüğünde olduğu belirtiliyor. Son altı yılda bu rakam büyük ölçüde sabit kalırken, önümüzdeki on yılda harcamaların yıllık ortalama %1.4 oranında artacağı ve 2035 yılında 111 milyar doları aşacağı öngörülüyor.

Gelişmiş savaş uçakları maliyetleri yükseltiyor

Rapor, maliyet artışlarının temel nedeninin gelişmiş savaş uçaklarının sayısındaki artış olduğunu ifade ediyor. Gelişmiş uçaklar, karmaşık yazılımlar, ileri tahrik sistemleri ve özel malzemeler nedeniyle daha fazla bakım süresi ve yüksek işletme maliyetlerine sahip bulunuyor.

Lockheed Martin, dünya genelinde 1.170’den fazla teslim ettiğini açıkladı. ABD Hava Kuvvetleri ise şu anda yaklaşık 471 adet F-35A uçağına sahip ve toplamda 1.763 adet satın almayı planlıyor. Dünya genelinde yıllık satın alınan yaklaşık 310 savaş uçağının yarısının F-35 olduğu belirtiliyor. F-35’ler, küresel filoda şu anda %2.2 paya sahipken, bu oranın önümüzdeki on yıl içinde %4.7’ye yükselmesi bekleniyor.

Raporda “2035 yılı itibarıyla F-35’ler, küresel MRO harcamalarının %9.5’ini oluşturacak, bu oran bugünkünün iki katından fazla.” ifadesi yer aldı.

Altıncı nesil uçaklar ve yeni zorluklar

Maliyet artışını sadece F-35’ler değil, ABD Donanması, Avrupa ve Asya ordularının altıncı nesil savaş uçaklarını geliştiriyor olması. Rapor, bu yeni uçakların MRO maliyetlerinin bütçelere etkisinin göz önünde bulundurulması gerektiğini belirtiyor.

Günümüzde gelişmiş savaş uçakları, askeri filoların yaklaşık %11’ini oluşturuyor. Bu oran önümüzdeki on yılda %17’ye yükselecek. NATO filoları ise MRO bütçelerinin %16’sını bu tür uçaklara ayırırken, 2035 yılında bu oran %26’ya çıkacak.

İnsansız hava araçlarının (İHA) rolü büyüyor

Savaşlarda İHA’ların önemi artarken, özellikle Ukrayna’daki çatışmalar MRO harcamalarını da yükseltiyor.

Raporda, “İHA’lara yönelik MRO harcamaları, küresel filoya göre daha hızlı büyümeye başladı.” denildi. Ayrıca Ukrayna’daki üç yıllık savaşın talebi artırdığı ve bunun hava araçlarını kullanan hükümetler için önemli hazırlık zorlukları oluşturacağı vurgulandı:

“Bu hava araçlarını kullanan hükümetler için önümüzdeki yüksek büyüme dönemi, ne kadar hazırlığın yeterli olduğu konusunda ciddi zorluklar ve sorular ortaya çıkaracak.”

Bütçe dengesi ve bakım kararları önem kazanıyor

Raporda, hükümetlerin artan MRO maliyetleriyle yüksek uçuş hazırlık oranı arasında doğru dengeyi kurmasının gerekeceği ifade edildi. Ayrıca, bakım ve onarım çalışmalarının orijinal üretici tarafından mı yoksa dış kaynakla mı yapılacağı kararının maliyet açısından önemli olduğu belirtildi. Orijinal üretici tercihinin daha kolay ama maliyetli olabileceği aktarıldı.

Raporda son olarak, MRO giderleri için yeterli bütçe ayrılmaması halinde hava gücünün diğer alanlarının zarar görebileceği uyarısı yapıldı. ABD Hava Kuvvetleri’nin son yıllarda uçuş saatlerini azaltma kararı ve göreve hazır oranlarını iyileştirememesi örnek gösterildi. Yeni teknolojilere ve uçaklara odaklanmayı tercih eden hava kuvvetlerinin, bu riskleri yönetebileceğine dair bir “bahis” oynadığı ifade edildi.

Kaynak: savunmaSanayiSt