ABD, Ukrayna’ya Tomahawk teslimatını askıya aldı

Burak Seletuz / 18.10.2025 10:55

Ukrayna’nın uzun süredir talep ettiği Tomahawk seyir füzelerinin teslimat süreci, ABD’nin diplomatik ve stratejik öncelikleri doğrultusunda askıya alındı. Rusya, füzelerin Ukrayna’ya teslimi konusuda ciddi bir tepki göstermişti.

Ukrayna-Rusya savaşının üçüncü yılında Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskiy’in ABD Başkanı Donald Trump ile gerçekleştirdiği görüşme ve Trump’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı telefon diplomasisi, bu kararın merkezinde yer alıyor.

Hassas vuruş

Tomahawk füzeleri, düşük irtifada uçuş yeteneği ve uzun menzilli hassas vuruş kabiliyetiyle modern savaşın en kritik silahlarından biri olarak kabul ediliyor. Füze, hem gemi hem de denizaltılardan atılabiliyor.

16 Ekim’de Trump ve Putin arasında yapılan telefon görüşmesinde Putin, bu füzelerin sevkiyatının “yeni bir tırmanma dalgası” yaratacağını ve ABD-Rusya ilişkilerini “ciddi şekilde zedeleyeceğini” belirtmişti.

Trump, görüşme sonrası Truth Social platformunda, “Rusya ile konuşmak adil. Onlar bizim binlerce Tomahawk’umuzu muhaliflerine vermemizi ister miydi?” diyerek teslimat kararını yeniden değerlendireceğini ima etti. Bu, Trump’ın hafta başında füzeleri Ukrayna’ya göndermeyi “düşündüğünü” söylemesinden keskin bir dönüş oldu. Görüşmenin bir diğer sonucu, iki liderin 2025’in sonunda Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de yüz yüze görüşme planı yapması oldu.

Putin ve Zelenskiy görüşmeleri

Ertesi gün Trump, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ile Beyaz Saray’da 2,5 saat konuştu. Ukrayna tarafı, Tomahawk füzelerinin teslimatı için nihai onayı almayı umuyordu. Ancak görüşme, Ukraynalı kaynaklara göre “zorlu ve duygusal” geçti.

Trump, Zelenskiy’e füzelerin “şimdilik” gönderilmeyeceğini açıkça belirtti. Zelenskiy, görüşme sonrası basın mensuplarına, “Uzun menzilli füzeler hakkında kamuoyuna konuşmamaya karar verdik, çünkü ABD gerilimin tırmanmasını istemiyor” dedi.

Ancak, “Rusya’nın Tomahawk’lardan gerçekten korktuğunu” ekleyerek, füzelerin stratejik önemine vurgu yaptı. Görüşme sonrası Ukraynalı kaynaklar, sevkiyatın “askıya alındığını” doğruladı. Trump, toplantıyı erken bitirerek, “Sanırım bitti. Gelecek hafta ne olacağını görelim” dedi.

Tomahawk’ların stratejik önemi

Tomahawk seyir füzesi, Raytheon (şimdi RTX Corporation) tarafından üretilen, modern savaşta hava-haber platformlarının en önemli unsurlarından biri. Havacılık ve savunma perspektifinden bakıldığında, Tomahawk’ın teknik kabiliyetleri şunlar:

• Menzil: 2.500 km’ye kadar (versiyona bağlı olarak, örneğin Block V modeli).
• Hız: Saatte yaklaşık 885 km (subsonik hız, Mach 0.74).
• Navigasyon: GPS, INS (Ataletsel Navigasyon Sistemi), TERCOM (Arazi Kontur Eşleştirme) ve DSMAC (Dijital Sahne Eşleştirme) sistemleriyle yüksek hassasiyet.
• Yük: 450 kg’lık konvansiyonel savaş başlığı veya nükleer başlık (W80, ancak şu anda sadece konvansiyonel modeller kullanılıyor).
• Uçuş Profili: Düşük irtifada (30-50 metre) uçarak radar tespitinden kaçınma yeteneği.
• Platformlar: Denizaltılar, destroyerler (örneğin Arleigh Burke sınıfı) ve bazı hava platformlarıyla uyumlu. Ukrayna için önerilen model, kara tabanlı lançerlerle uyumlu Block V versiyonu.

Tomahawk, düşük irtifada uçuşu ve hassas vuruş kabiliyetiyle, stratejik hedeflere (komuta merkezleri, lojistik üsler, altyapı) derinlemesine saldırılar için ideal. Ukrayna’nın mevcut ATACMS füzeleri (300 km menzil) ile karşılaştırıldığında, Tomahawk’lar Rusya’nın derinliklerindeki hedefleri (örneğin Moskova veya Rostov’daki askeri üsler) vurma potansiyeline sahip. Bu, Zelenskiy’in “oyun değiştirici” olarak tanımladığı bir kabiliyet.

Stratejik arka plan

Ukrayna’nın Tomahawk talebi, savaşın hava-haber dinamiklerini değiştirmeyi hedefliyordu. Şu anda Ukrayna, F-16 jetleri ve ATACMS gibi sınırlı menzilli sistemlerle Rusya’nın hava savunma sistemlerine karşı mücadele ediyor. Ancak Tomahawk’lar, Ukrayna’ya stratejik bir üstünlük sağlayarak Rusya’nın askeri altyapısını (örneğin Voronezh’deki radar sistemleri veya Kırım’daki lojistik merkezler) tehdit edebilirdi.

ABD’nin teslimatı askıya alma kararı, havacılık ve savunma sanayii açısından birkaç önemli noktayı gündeme getiriyor:

1. Stok ve Üretim Kapasitesi: Trump, Tomahawk stoklarının “tükenme riski” taşıdığını ve ABD’nin gelecekteki çatışmalar (örneğin Çin ile Pasifik’te) için bu füzelere ihtiyaç duyabileceğini belirtti. ABD Donanması’nın envanterinde yaklaşık 4.000 Tomahawk bulunduğu tahmin ediliyor, ancak üretim hızı (RTX’in yıllık kapasitesi yaklaşık 500 füze) artan küresel taleplere yetişmekte zorlanıyor.
2. Operasyonel Zorluklar: Tomahawk’ların kullanımı, karmaşık hedefleme sistemleri ve ABD operatörlerinin desteğini gerektirebilir. Rusya, bu durumun NATO’nun doğrudan savaşa dahil olması anlamına geleceğini savunuyor. Ukrayna’nın mevcut personeli, füzeleri etkin kullanmak için ek eğitime ihtiyaç duyabilir.
3. Diplomatik Etkiler: Putin’in Tomahawk’lara karşı sert tepkisi, bu füzelerin Rusya’nın hava savunma sistemlerini (örneğin S-400) zorlayabileceğini gösteriyor. X platformunda (eski Twitter) paylaşılan analizlere göre, Tomahawk’ların düşük irtifa uçuşu, S-400’lerin tespit kabiliyetini zorlayabilir.

Kaynak: tolgaOzbek