ABD'den Avustralya'ya %3,5'luk savunma harcaması talebi

Burak Seletuz / 02.06.2025 09:13

ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, Avustralya’ya savunma harcamalarını Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın (GSYİH) %3,5’ine çıkarması çağrısında bulundu. Avustralya Başbakanı Anthony Albanese ise bu talebe, “Önce ihtiyaç duyulan kabiliyet belirlenir, sonra bütçe ayrılır” yanıtını verdi.

Avustralya Başbakanı Anthony Albanese

Albanese: "Kendi kararımızı kendimiz veririz"

Singapur’daki Shangri-La Diyaloğu’nun ardından gazetecilere konuşan Albanese, “Savunmada önce ihtiyaçları, kabiliyetleri belirlersiniz, ardından bunları karşılayacak şekilde bütçe ayırırsınız,” dedi. Albanese, hükümetinin halihazırda önümüzdeki dört yıl için 10 milyar Avustralya doları tutarında hızlandırılmış savunma harcaması taahhüdünde bulunduğunu da hatırlattı.

Albanese hükümeti, daha önce 2033 yılına kadar savunma harcamalarını GSYİH'nin %2,3’üne çıkarma hedefini açıklamıştı. Ancak Washington bu hedefi yetersiz buluyor.

Pentagon'dan açık mesaj: %3,5 hedefi

Pentagon’un Pazar günü yayımladığı açıklamada, Hegseth’in Cuma günü Avustralya Savunma Bakanı Richard Marles ile yaptığı görüşmede, ABD’nin Avustralya’nın savunma harcamalarını GSYİH’nin %3,5’ine çıkarmasını “en kısa sürede” beklediği belirtildi. Görüşmede ABD’nin savunma sanayii kabiliyetlerini Avustralya’da hızlandırma ve iki ülke arasında sanayi iş birliğini derinleştirme konuları ele alındı.

Bu, Trump yönetimi döneminde yapılan ikinci üst düzey savunma görüşmesi olma özelliğini taşıyor. Albanese henüz Trump ile yüz yüze görüşmedi, ancak bu zirvede savunma harcamaları ve ticaret tarifeleri masaya yatırılacak.

"Zorla dayatılmış görünmesini istemiyor"

ABD-Avustralya İlişkileri üzerine çalışan Sydney Üniversitesi uzmanı Peter Dean, Albanese'nin savunma bütçesini artırma kararını, Trump'ın dayatması gibi göstermemek adına geciktirdiğini öne sürdü. “Seçim sonuçları, Avustralya'nın egemen duruşunun halkta karşılık bulduğunu gösterdi,” diyen Dean, bu nedenle hükümetin savunma harcamalarına dair açıklamaları dikkatli yönettiğini belirtti.

1987 yılında Avustralya savunma harcamaları GSYİH’nin %3’ü ve ulusal bütçenin %10’u iken, 2025’te bu oran %2’ye ve bütçede %6’ya gerilemiş durumda.

Dean’e göre, “Modern çağda Çin tehdidi ve bölgesel koşullar göz önüne alındığında, savunma kabiliyetini sürdürmek daha fazla kaynak gerektiriyor.”

AUKUS ve füze yatırımları devam ediyor

Avustralya, AUKUS anlaşması kapsamında 368 milyar Avustralya doları değerinde nükleer enerjili denizaltı programına yatırım yapmayı taahhüt etti. Ayrıca, füze alımı ve yerli üretimi alanlarında kapasitesini artırmaya devam ediyor.

Ancak ABD’nin ısrarına rağmen, Canberra yönetimi savunma harcamalarını artırmanın zamanlaması ve kapsamı konusunda tam bir netlik vermekten kaçınıyor. Bu da iki müttefik arasında savunma harcamaları konusunda egemenlik ile ittifak yükümlülükleri arasındaki dengeyi bir kez daha gündeme taşıyor.

Kaynak: gdhDigital