Avrupa, Ukrayna'ya silah tedariki için yeni yollar arıyor

Burak Seletuz / 26.05.2025 00:00

ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna savaşından geri çekilme sinyalleri vermesi, Avrupa liderlerini hızla yeni yollar aramaya itti.

Patriot hava savunma sistemi

ABD'nin artık silah tedarik etmeyeceğinin kesinleşmesiyle birlikte, Avrupa'nın elindeki stoklar da sınırlı. Giderek daha ciddi şekilde değerlendirilen bir öneri ise şu: Avrupa, Amerikan silahlarını doğrudan satın alıp Ukrayna’ya gönderecek.

Konuya yakın kaynaklara göre bu yaklaşım, Trump silah göndermese bile Avrupa’nın göndermesini sağlayabilir. Böylece Ukrayna’nın savunma kabiliyeti sürdürülürken, Putin üzerindeki ateşkes baskısı da artabilir. Avrupa’nın Trump’ı istihbarat paylaşımını sürdürmeye ikna etmesi durumunda, Zelenskiy yönetiminin daha uzun süre dayanabileceği öngörülüyor.

Baskı artıyor

Avrupa Birliği, bu süreçte Rusya üzerindeki ekonomik baskıyı artırmak için yeni yaptırımları da gündeme aldı. Bu paket kapsamında:

• 20'den fazla Rus bankasının SWIFT sisteminden çıkarılması,
• Rus petrolüne uygulanan tavan fiyatın daha da düşürülmesi,
• Nord Stream doğalgaz boru hatlarının tamamen yasaklanması gibi adımlar planlanıyor.

Carnegie Endowment’tan Andrew Weiss, olası bir Amerikan çekilmesinin her ne kadar ideal olmayan bir senaryo olsa da, "Avrupa'nın ABD silahlarını alıp Ukrayna’ya göndermesi ve istihbarat paylaşımının sürmesi hâlinde bu, tamamen felaket senaryosu değildir" dedi.

Trump’ın seçimi

Bu plan, Trump’ı iki zıt hedef arasında seçim yapmaya zorlayabilir:

• Putin’le gerginliği tırmandırmamak
• ABD’ye yüksek gelirli silah satışları kazandırmak

Trump, bu hafta yaptığı açıklamada “Bu bir Avrupa sorunu, öyle kalmalıydı” diyerek, ABD'nin liderlik rolünden çekileceği mesajını verdi. Ancak aynı açıklamada hem Putin’le hem Avrupa liderleriyle konuştuğunu ve ilerleme olmazsa geri adım atacağını söyledi.

ABD’nin istihbarat paylaşımını sürdürmesi bekleniyor. Geçici bir kesinti bile Kiev’in operasyonlarını olumsuz etkilemiş, diğer müttefiklerde de ABD’nin güvenilirliği konusundaki endişeleri artırmıştı.

Avrupa’nın zamanı daralıyor

Uzmanlara göre, Başkan Joe Biden döneminde onaylanan ve fonlanan silah transferlerinin bu yaz sona ermesi bekleniyor. Avrupa'nın ise bu boşluğu dolduracak üretim kapasitesi şu an için yetersiz.

RAND uzmanı Samuel Charap, savaşın savunma ağırlıklı yapısı ve Ukrayna’nın yerli drone kapasitesi sayesinde, ek bir ABD bütçesi olmadan da yıkıcı bir senaryo olmayabileceğini söyledi.

Ancak Dış İlişkiler Konseyi’nden Charles Kupchan, Ukrayna’ya ABD yapımı silahların verilmesinin Putin’i caydırmak için tek yol olduğunu vurguladı. “Trump, Ukrayna’yı terk edip Rusya’nın zaferine yol açarsa, bu durum onun için siyasi bir hezimete dönüşür. Bu, Trump’ın Afganistan’ı olur — belki daha kötüsü.”

Kupchan ayrıca, ABD’nin Ukrayna ile yaptığı doğal kaynak yatırımı anlaşmasının, Trump’a Kongre’den fon istemek için bir zemin sunduğunu; bunun, seçmene "vergi yükü değil, ortak fon yatırımı" olarak anlatılabileceğini belirtti.

NATO ve Patriot krizi

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Avrupa ülkelerine daha fazla Patriot hava savunma bataryası gönderme çağrısı yaptı. Ancak birçok ülke, bu sistemleri kendi ulusal güvenliği için elde tutmak istiyor. Zelenskiy, Nisan ayında yaptığı açıklamada en az 10 Patriot bataryası satın almak istediklerini, ancak Washington’dan henüz yanıt alamadıklarını söylemişti.

Kaynak: gdhDigital