Birleşik Krallık’tan atomik saat testi

Tulu Berke Saz / 24.06.2025 17:12

Birleşik Krallık Kraliyet Donanması, soğuk atom tabanlı saat testini başarıyla tamamladı. 

Aquark Technologies, Kraliyet Donanması’nın Yıkıcı Kabiliyetler ve Teknolojiler Ofisi (DCTO) tarafından desteklenen ikinci testlerini başarıyla tamamladıklarını duyurdu. Şirketin soğuk atom temelli atomik saati sistemi AQlock; HMS Pursuer gemisinde, Solent bölgesinde 3 gün boyunca kesintisiz olarak çalıştı.

Dünya çapında bir ilki temsil eden bu başarı; Konum, Seyrüsefer ve Zamanlama (PNT) teknolojisinde önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor ve Küresel Uydu Seyrüsefer Sistemleri’ne (GNSS) olan küresel bağımlılığı azaltmaya yönelik büyük bir adım olarak görülüyor. Aynı zamanda bu test, Birleşik Krallık’ta endüstriyel ölçekte tasarlanmış ve üretilmiş ilk soğuk atom tabanlı atom saatinin açık deniz koşullarında kararlılığını test eden ilk deneme oldu.

Teknolojinin temelinde Aquark tarafından geliştirilen yenilikçi supermolasses trap yöntemi yatıyor. Bu yöntem sayesinde sistem; daha sağlam, taşınabilir ve uygun maliyetli hâle gelirken, daha az bileşen ve düşük enerji ihtiyacı sayesinde miniaturizasyon (küçültme) için de uygun bir platform sunuyor.

Bu gelişme; askeri operasyonlardan alt yapıya, telekomünikasyondan finans ve ulaşıma kadar pek çok sektör için büyük önem taşıyor. Soğuk Atom Teknolojisiyle Hassas Zamanlama programı kapsamında Innovate UK tarafından sağlanan Küçük İşletme Araştırma Girişimi (SBRI) hibesiyle geliştirilen AQlock, mutlak sıfıra yakın sıcaklıklara kadar soğutulmuş atomların kararlılığını bir osilatöre aktarıyor. Bu sayede uzun vadeli sapmaları azaltarak yüksek hassasiyetli zamanlama sağlıyor, GNSS düzeltmelerine olan ihtiyacı azaltıyor ve mevcut zamanlama altyapılarını destekliyor.

Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Komutan Carla Higgins,“Bu eşsiz teknolojinin denemelerinde yer almaktan büyük memnuniyet duyduk. P2000 tipi karakol gemileri, zorlu deniz koşullarında test için ideal bir platform sunuyor. HMS Pursuer ekibi, bu yeni ekipmana maruz kalmaktan ve gelecekte Birleşik Krallık’ın teknoloji kabiliyetlerine katkı sağlayacak sistemleri tanımaktan memnuniyet duydu.” ifadelerine yer verdi. Aquark Technologies COO’su Alexander Jantzen ise şu ifadelerle haberleşme sistemlerinde önemli bir adım atıldığını paylaştı:

“Kraliyet Donanması ile ikinci kez iş birliği yapma fırsatını bulmak bizim için ayrıcalıktı. Soğuk atom çekirdeğimizi pratik bir göreve uygulamak, heyecan verici bir adım oldu. Bu deneme, AQlock’un gerçek dünyada kararlı ve işlevsel çıktılar sunabileceğini kanıtladı. Artık teknolojimizin pratik kullanım alanlarına daha yakınız ve bu deneme, benzer sistemler için yeni bir sağlamlık standardı oluşturuyor. Nihayetinde, GNSS olmasa dahi kesintisiz çalışabilen kritik teknolojilere bir adım daha yaklaştık.”

Kaynak: defenceTurk