Cepheden yeni detaylar: Ukrayna'nın fiber optik İHA savaşı

29.05.2025 00:00 Burak Seletuz

Ukrayna ve Rusya arasındaki çatışmalarda, insansız hava araçlarının (İHA) kullanımı giderek çeşitleniyor ve teknolojik yenilikler muharebe sahasının dinamiklerini değiştiriyor.

Fiber optik İHA

Son dönemde her iki tarafın da radyo sinyalleri yerine fiber optik kablolarla kontrol edilen FPV (Birinci Şahıs Görüşü) dronları kullanmaya başlaması, elektronik harp (EH) sistemlerine karşı önemli bir avantaj sağlıyor.

Bu teknoloji, sıkışmaya ve arazi kaynaklı sinyal kesintilerine karşı bağışıklık kazandırırken, aynı zamanda kendine özgü zorlukları da beraberinde getiriyor.

Ukrayna Ulusal Muhafızları'nın 12. Özel Kuvvetler Tugayı Azov İnsansız Sistemler Taburu Komutanı "Yas" kod adlı askeri yetkili, fiber optik FPV İHA'larının kullanımıyla ilgili özel bir röportajda önemli bilgiler paylaştı.

Yas, bu teknolojinin kendi birimlerinde uygulanmasını sağlayan bir ekip üyesine sahip olduğu için şanslı olduğunu belirtti.

"Tamamen radyo sessizliğinde çalışıyorsunuz, bu yüzden hiçbir radar sistemi [pasif sensörler] tarafından tespit edilemezsiniz" diyen Yas, elektronik harp araçlarının da bu dronlara karşı verimsiz kaldığını vurguladı.

Ancak Yas, pilotun yeterince yetenekli olmaması durumunda ekipman ve sistemlerde önemli kayıplara yol açabileceği konusunda da uyardı.

Rusya'nın 2024 baharında fiber optik kablolu FPV dronları kullanmaya başlamasının ardından Ukrayna'nın da hızla bu teknolojiyi benimsediği biliniyor.

Vuruş oranları

Fiber optik kontrollü dronların hedefi vurma oranına ilişkin olarak Yas, muharebe görevine çıkan tamamen işlevsel bir dronun hedefi vurma olasılığının yaklaşık %50 olduğunu ifade etti.

Ayrıca, bu teknolojinin oldukça hassas olduğunu ve dronun kullanımındaki herhangi bir hatanın istenmeyen bir patlamaya veya kontrol kaybına neden olabileceğini dile getirdi. Hataların fiber optik kablonun kopmasına da yol açabildiğini ekledi.

Tedarik ve maliyet

Yas'a göre, birimlerinde fiber optik kablolu dronların kullanım oranı %5'in altında. Bunun temel nedeni ise bu teknolojinin popülaritesi ve yeterli sayıda drone tedarik edilememesi.

Ukrayna'da kaliteli fiber optik drone üreten birkaç iyi üretici olmasına rağmen, bu firmaların uzun bekleme listeleri bulunuyor. İki ila üç ay beklemenin uzun bir süre olduğunu ve düşük kaliteli sistemleri satın almanın da bir seçenek olmadığını belirten Yas, bu durumun bir ikilem yarattığını söyledi.

10 kilometreye kadar menzile sahip fiber optik dronların maliyetinin yaklaşık 1.200 dolar olduğunu belirten Yas, asıl sorunun bu dronların genel tedarik açığı olduğunu vurguladı.

Menzil ve Rusya'nın üstünlüğü

Fiber optik dronların menzili, kullanılan fiber optik bobine bağlı olarak değişiyor. Yas, 15 kilometreye kadar menzile sahip dronları verimli bir şekilde kullandıklarını ve 20 kilometrelik başarılı konuşlandırmalar olduğunu belirtti. Ancak düşmanın halihazırda 30 kilometreye kadar menzile sahip dronlar kullandığını da kaydetti.

Ukraynalı drone üreticisi Alexey Babenko'ya göre, Ukrayna'nın fiber optik FPV'leri Rus dronları kadar başarılı değil. Özellikle uzun menzilli makaralar, 15 km'de yalnızca %30 başarılı olurken, Rusya'nın 20 km'ye kadar olan uçuşlarında bu oran %80'e çıkıyor.

Devlet desteği

Yas, bu teknolojik uçurumun nasıl kapatılacağı konusunda devlet düzeyinde planlama ve ölçeklendirme yapılması gerektiğini düşünüyor. Mevcut durumda devletin bu tür sistemlerin ve dronların istikrarlı tedarikini sağlayamadığını belirterek, "Düşmanı çoğu sistemde yakalamamız oldukça zor. Hepsinde demem ama en azından birçok sistemde düşman süreçleri devlet düzeyinde yürütüyor" ifadelerini kullandı.

Radyo kontrollü basit dronlar için devlet düzeyinde süreçler oluşturulmuş olsa da, fiber optik dronlar konusunda hala çok iş yapılması gerektiğini de sözlerine ekledi.

Radyo kontrollü dronların hedefi vurma oranını iki kısma ayıran Yas, fiber optik dronlar için hedefe ulaşma olasılığının %50 veya daha yüksek olduğunu yineledi. Radyo dronları içinse, frekans aşırı yüklenmesi ve diğer çeşitli faktörler nedeniyle bu olasılığın %30'a kadar düşebileceğini söyledi.

Hedefe ulaşmanın yanı sıra, hedefi vurmanın da önemli olduğunu ve bu noktada düşman taktikleri, dronların düşürülmesi ve düşmanın uyguladığı elektronik harp önlemleri gibi başka faktörlerin devreye girdiğini belirtti.

Rus elektronik harp sistemlerinin gücünün ekipman kalitesinden ziyade miktarında olduğunu vurgulayan Yas, Rusya'nın kontrol kanallarını bastırmayı öğrendikten sonra bu çözümü hızla ölçeklendirdiğini ve askeri birimlerine dağıttığını anlattı.

Video iletimi için de benzer durumların yaşandığını belirten Yas, Rus elektronik harbinin şüphesiz dünyanın önde gelenlerinden biri olduğunu kabul etmek gerektiğini söyledi.

Radyo kontrollü dronların görüş hattı ve görüş ötesi yeteneklerini geliştirmeye çalıştıklarını da belirten Yas, "radyo gölgesi" sorunuyla başa çıkmanın en iyi yolunun tekrarlayıcıları hedeflerin hemen üzerine yerleştirmek olduğunu ifade etti.

Ayrıca, frekans aşırı yüklenmesi sorunuyla başa çıkmak için vericiler ve alıcılarla denemeler yapmaları gerektiğini vurguladı. Aerostatların tekrarlayıcı kurmak için kullanılması fikrine ise kişisel olarak karşı olduğunu, çünkü bunun verimli olmadığını düşündüğünü belirtti.

Kaynak: gdhDigital