NATO'dan Türkiye'ye tam destek: Rutte, Ankara'nın AB savunma programı SAFE'e katılımı için devreye girdi

Aksel Buzuter / 16.09.2025 11:21

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, AB’nin 150 milyar avroluk savunma programı SAFE’e Türkiye’nin dahil edilmesi için Brüksel’de AB ülkeleri nezdinde lobi yaptı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve NATO Genel Sekreteri Mark Rutte

Rutte'nin bu hamlesinin, Ankara'nın uzun yıllardır bloke ettiği NATO-AB arasındaki hassas bilgi paylaşımı krizini çözmeye yönelik stratejik bir adım olduğu değerlendiriliyor.

Brüksel toplantısı ve SAFE programı

Yunan gazetesi Kathimerini'nin diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberine göre, Genel Sekreter Rutte, geçtiğimiz hafta Brüksel'de AB'nin 27 daimi temsilcisiyle (Coreper) gerçekleştirdiği bir toplantıda konuyu gündeme getirdi.

Bu toplantı, Komisyon'un Ankara'nın SAFE programına resmi ilgi başvurusunda bulunduğunu teyit etmesinin hemen ardından gerçekleşti.

Türkiye ile daha fazla diyalog gerekliliği

Rutte'nin, AB'nin savunma kapasitesini güçlendirme çabalarını hızlandırması gereken bu dönemde, İttifak ile daha yakın işbirliği isteniyorsa Türkiye ile daha fazla angajman ve diyalog kurulması gerektiğini vurguladığı belirtildi.

Toplantıda Rutte, Türkiye'nin SAFE programına katılımının, Ankara'nın NATO ile AB arasında hassas bilgilerin paylaşımına yönelik itirazlarını kaldırabileceğini ima etti.

NATO-AB işbirliği ve birlikte çalışabilirlik

Bu durum, özellikle AB'nin finanse edeceği savunma sistemlerinin NATO standartlarıyla uyumlu olması ve "birlikte çalışabilirlik" (interoperability) ilkesinin sağlanması için kritik önem taşıyor.

Sorunun temelinde, AB'nin savunma sanayii projeleri için ihtiyaç duyduğu gizli gizlilik dereceli NATO standartlarına erişim talebi yatıyor.

Bu standartların paylaşımı, 32 müttefikin tamamının onayını gerektiriyor ve Türkiye bu konuda çekincelerini sürdürüyor.

Rutte'nin önerisine göre, AB'nin Türkiye'ye SAFE programına katılım yoluyla bir "iyi niyet jesti" yapması, Ankara'nın bu konudaki tavrını yumuşatmasını sağlayabilir.

Rutte’nin önceki tutumu

Rutte'nin bu yöndeki tavrı yeni değil.

Daha önce de müttefikler arası silah satışı kısıtlamalarına karşı olduğunu açıkça belirtmişti. Geçtiğimiz Mayıs ayında Antalya'da düzenlenen NATO Dışişleri Bakanları toplantısında, Almanya'nın Türkiye'ye Eurofighter satışını engellemesine atıfta bulunarak şu ifadeleri kullanmıştı:

Bir müttefikten diğerine silah satışına kısıtlama getirilmemesini teşvik ediyorum. İttifak içinde kısıtlamalar olmamalıdır.

Öte yandan, bazı Avrupalı diplomatlar SAFE'in bir AB programı olduğunu ve katılımcılara hangi koşullar altında yer verileceğine yalnızca üye devletlerin karar verebileceğini savunuyor.

Bir diplomatik kaynak, üretilecek savunma sistemlerinden Avrupa'daki NATO müttefiklerinin yararlanacağını belirterek, "Dolayısıyla doğrudan faydalanıcı NATO'nun kendisi olacaktır. Bu nedenle İttifak'ın, yabancı parayla savunma yeteneklerinin geliştirilmesini bizzat kendisi engellerken şartlar koşması kabul edilemez," şeklinde konuştu.

Kaynak: gdhDigital