Fransa Dassaault’tan vazgeçti, HİK için SAAB ve Bombardier ile görüşülüyor

19.06.2025 09:35 Aksel Buzuter

Fransa, uzun yıllardır askeri amaçlı görev uçaklarında Dassault imalatı Falcon iş jetlerinden vaz geçiyor. Fransız Hava Kuvvetleri’nde uzun yıllardır kullanılan Boeing E-3F Havadan İhbar Kontrol (HİK) yerine SAAB Erieye radarı kullanan Kanadalı iş jeti imalatçısı Bombardier’in Global 6000/6500 serisini almayı planlıyor.

Test uçağı, nisan ayında 5 günlüğüne Fransız yetkililere tanıtımı için getirildi. Fransa’da özel test uçuşları yapan uçak yakından ilgilendi.

Sistemin ilk kullanıcısı Birleşik Arap Emirlikleri olmuştu. İsveç, 2027’de iki GlobalEye jeti teslim almaya hazırlanıyor. Bombardier’in uzun menzilli iş jetinin platform olarak kullanıldığı GlobalEye için İsveç potansiyel alıcılarla görüşmeler yapıyor.

Halen Global 6000 serisi uçaklar, Türk Havacılık ve Uzay Sanayi (TUSAŞ) ve ASELSAN tarafından HAVA SOJ Projesi’nde platform olarak kullanılıyor.

Test uçuşu yaptı

Fransa’yı ziyaret eden GlobalEye jeti, 1 Nisan’da İsveç’teki Saab’ın ortak sahibi olduğu Linköping Havaalanı’ndan Fransa’nın güneybatısındaki Mont-de-Marsan Hava Üssü’ne (BA118) uçtu. Takip eden üç gün içinde jet, Fransa üzerinde birkaç görev uçuşu yaptı.

Ziyaretlerin ayrıntıları belirsiz olsa da, GlobalEye jeti, daha yaygın olarak CEAM olarak bilinen Centre d’Expertise Aérienne Militaire tarafından kullanılan hava üssünden faaliyet gösterdi. Özel birim, Fransız Hava Kuvvetleri için yeni veya yükseltilmiş sistemlerin geliştirilmesi ve test edilmesiyle görevlendirildi.

CEAM’ın GlobalEye platformunu veya sensör paketini (parçalarını) test etmesi, Fransa’nın E-3F AWACS uçak filosunu değiştirmek için GlobalEye jetleri edinmeyi düşündüğüne dair söylentilerle örtüşüyor.

Bu yılın başlarında, Fransa Cumhurbaşkanı Macron İsveç’i ziyaret etti ve stratejik bir ortaklık imzaladı. Fransız medyasında yer alan doğrulanmamış iddialarda, iki ülke arasında GlobalEye platformuna ilişkin aktif görüşmeler yapıldığı belirtilirken, resmi açıklamalarda ayrıntıya girilmediği, iki ülke arasında imzalanan kamuoyuna açık niyet beyanında ise sadece ”hava savunma ve gözetleme sistemleri alanında” iş birliğinden söz edildiği belirtiliyor.

Saab’ın GlobalEye’ı Bombardier Global 6500 iş jetine dayanıyor. Uçak, 11 saatten fazla uçabiliyor. Gövdede radar ve çeşitli sensörler bulunuyor. En dikkat çekeni, gövdenin üstüne monte edilmiş büyük Erieye ER (Genişletilmiş Menzilli) AESA radarı. Elektronik karıştırma ve parazit koşullarında çalışmak üzere tasarlanan bu birincil sensörün, 30.000 ft’lik bir çalışma irtifasında 450 km (280 mil) ve 35.000 ft’de 550 km (340 mil) menzili var. Radar sistemi, Embraer R-99 jet ve Saab 340 turboprop uçağı gibi diğer platformlara da monte edildi.

GlobalEye jeti, havadan erken uyarı radarına ek olarak Seaspray 7500E deniz gözetleme radarına da sahip. Deniz gözetleme yeteneklerinin yanı sıra, radar sistemi ayrıca SAR (yer görüntüleme amaçlı Sentetik Açıklık Radarı) ve Yer Hareketli Hedef Göstergesi (GMTI) yeteneklerine sahip.

Bu iki radar sistemini desteklemek için, GlobalEye platformu ayrıca ön gövdenin altında bir elektro-optik/kızılötesi sensör ve bir ELINT sistemi ile donatıldı.

Uçaklar büyüyecek mi, küçülecek mi?

Fransa şu anda dört E-3F AWACS uçağı işletiyor. Fransa gibi NATO’nun elinde bulunan E-3’ler yerlerini Türkiye’nin de sahip olduğu E-7’lerle değiştirecek. Bir başka E-7 kullanıcısı da İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri oluyor.

Ancak bir süre önce, ABD Hava Kuvvetleri, E-3’lerin yerine almayı planladığı E-7’ler konusunda çalışmaları durdurdu. ABD Hava Kuvvetleri, daha küçük bir uçak için yönünü E-2 Hawkeye uçaklarına doğru yöneltti. Bu konuda İHA ve benzer sistemler giderek daha fazla öne çıkacak.

Leonardo ve Bombardier Global 6500’ü ortak özel görev uçağı yapacak

Kanadalı imalatçı Bombardier’in savunma kolu Bombardier Defense, Paris Air Show sırasında İtalyan havacılık şirketi Leonardo ile özel bir Mutabakat Zaptı Anlaşması (MoU) yaptı.

Uzun menzilli iş jeti Global 6500, Leonardo tarafından yeni nesil deniz kuvvetleri tarafından kullanılacak ‘Çok Amaçlı Uçak’ yapmak üzere çalışmalar yapacak.

Kaynak: tolgaOzbek